Een comfortabele en hygiënische leefomgeving is cruciaal voor het welzijn én de prestaties van jonge kalveren. We gaan in op mogelijke huisvestingsvormen en bespreken de praktische aanpak in inrichting en management op het kalverplein van het ILVO proefbedrijf.
"De breedte van elk individueel hok moet tenminste gelijk zijn aan de schofthoogte van het kalf, gemeten terwijl het dier rechtop staat, en de lengte moet tenminste gelijk zijn aan de lengte van het kalf, gemeten van de neuspunt tot aan de achterkant van de zitbeenknobbel (tuber ischii) en vermenigvuldigd met 1,1."
"In groepen gehouden kalveren moeten elk over een vrije ruimte beschikken die tenminste gelijk is aan 1,5 m² voor kalveren met een levend gewicht van minder dan 150 kg, 1,7 m² voor kalveren met een levend gewicht van meer dan 150 kg, maar minder dan 220 kg, en 1,8 m² voor kalveren met een levend gewicht van meer dan 220 kg."
Mogelijks zal deze wetgeving in de toekomst worden aangepast. Voor het welzijn van de kalveren is de huidige wettelijke norm immers onvoldoende. Als we willen dat kalveren hun normaal speelgedrag kunnen vertonen (wat een indicator is voor welzijn), dan is 3 à 3,5 m² rustruimte per kalf absoluut noodzakelijk.
Kalveren onmiddellijk bij de geboorte per twee of in groep plaatsen kan teveel (competitie-)stress opleveren bij een pasgeboren kalf dat nog alles moet leren. Het is veel veiliger om enkele dagen (of een kleine week) te wachten totdat ze levendig genoeg zijn en voldoende melk kunnen drinken om hun mannetje te staan in groep(jes), zelfs al is er maar een klein leeftijdsverschil.
Er wordt de laatste jaren meer en meer geadviseerd om hiermee lang genoeg te wachten omdat misvormingen aan de gewrichten en klauwen mogelijks geassocieerd zouden kunnen zijn met te vroeg op roosters huisvesten van jonge dieren. Men adviseert daarom zelfs om hiermee te wachten tot het moment dat ze klaar zijn voor de eerste inseminatie (dus rond 14 maanden leeftijd).
Voor BWB kalveren moeten we toch wat voorzichtiger zijn dan wat in de presentatie is aangegeven voor HF kalveren. Meestal wordt bij BWB kalveren geadviseerd om met hoogwaardig melkpoeder te werken waarbij onderstaand schema een mogelijk advies kan zijn. Hierbij dient opgemerkt te worden dat in de praktijk soms melding wordt gemaakt van ernstige darmproblemen als meer dan 3,5 liter melk per beurt wordt voorzien bij BWB kalveren. Het onderstaande schema vraagt ook een duidelijke afbouwfase van de hoeveelheid melk, waarbij het van belang is dat de kalveren op het moment van spenen 2 kg krachtvoeder per dag moeten eten om een speendip te vermijden.
Voor zover gekend is daar weinig wetenschappelijke informatie over. Op vlak van ventilatie kunnen kalverhokken wel eens verschillen, wat dus ook een effect zou kunnen hebben op vlak van luchtweggezondheid. Beide producenten hebben ook verschillende types kalverhuisvesting die bovendien onderhevig zijn aan aanpassingen. Afhankelijk nog van de plaats waar de hutten te staan komen zullen hokken dus een verschillend leefklimaat voor de kalveren vormen. Het is dus niet mogelijk om een generieke uitspraak te doen over verschillende types hutten zonder praktijktesten. Je kan evenwel aannemen dat hoktypes die reeds langer op de markt zijn doorgaans geschikt zullen zijn. Ervaring van melkveehouders uit de praktijk met bepaalde types hokken kan dus een grote meerwaarde zijn in het afwegen van verschillende hoktypes. Onthoud verder dat een goede plaatsing (wind, zon, ...) en een correct management (reiniging, voeding, ...) een grotere impact zullen hebben op de opfok dan het type kalverhok.
Het bouwen van bedrijfsgebouwen is onderworpen aan strikte regelgeving. Ook voor de aanleg van een (overdekt) kalverplein zal je in de meeste omstandigheden een omgevingsvergunning moeten aanvragen. Meer info over de procedure en voorwaarden hierbij kan je hier terugvinden: De Omgevingsvergunning. Hulp bij het doorlopen van het aanvraagtraject kan verkregen worden bij diverse adviesbureaus.
Voor zover gekend is dit niet onderzocht. Vaak worden de twee uitersten onderzocht (volledig individueel vs. gepaard/gegroepeerd), omdat dat ook volledig verschillend is en de duidelijkste resultaten oplevert. Echter, het is wel al aangetoond dat kalveren meer gemotiveerd zijn voor volledig fysiek contact, wat er op zou kunnen wijzen dat een open afscheiding onvoldoende is, zeker op vlak van welzijn.
Iglo’s worden vaak net wel geadviseerd in het kader van een goede hygiëne, omdat het gemakkelijk is om deze te verplaatsen nadat een kalf in een (andere) groep is geplaatst. Hierdoor kan een gebruikte iglo gereinigd en ontsmet worden op een andere plaats, weg van de andere kalveren zodat er geen verspreiding van eventuele ziektekiemen naar andere kalveren kan gebeuren. Iglo’s kunnen ook gemakkelijk uitdrogen, wat de kans op verspreiding van ziektekiemen nog extra doet afnemen. Het management (goed reinigen en ontsmetten en voorzien van leegstand) zal doorgaans een grotere impact hebben op de gezondheid van de kalveren dan het type hok.
